Aangezien ik het altijd moeilijk vind om moeilijke boeken te lezen, die ik toch moeilijk interessant vind, wilde ik het graag over Flow hebben. Je weet wel, dat boek van die auteur met die meesterlijk moeilijke achternaam (Mihaly Csikszentmihalyi, spreek uit: ‘ˈt͡ʃiːksɛntmihaːji’. Gezondheid.). Maar omdat ik door die moeilijkheidsgraad er maar langzaam doorheen kom, wil ik me eerst maar eens op iets kleiners richten. Iets wat mij ook in flow brengt, maar dan op micro niveau: ritueeltjes. In dit schrijfwerk vanaf nu Micro Flow Rituelen genoemd.
Mihaly Csikszentmihalyi (Mi voor vrienden) heeft zijn boek ‘Flow’ de subtitel ‘de psychologie van de optimale ervaring’ gegeven. Dat deed hij in het Hongaars en een vertaler maakte er dan weer deze tekst van. Mi is hoogleraar psychologie en doet al tientallen jaren onderzoek naar ‘flow’. Stel je dus even voor dat de beste man een csésze kávé (kopje koffie) heeft gezet, naar zijn schrijfkamer loopt, zijn laptop aanslingert en begint te schrijven. Hij weet van alles over dit thema en barst los met typen. Alle onderzoeken komen naar boven, hij herleeft prachtige momenten, hij zit helemaal in zijn element en schrijft zich wezenloos. Dan wil Mihaly een slokje koffie nemen en blijkt deze ijskoud te zijn. Hij kijkt naar zijn horloge en blijkbaar zit hij al ruim een uur te tikken. Even mee in mijn fantasie, maar dit is wèl de appel die Isaac Newton ziet vallen. Mihaly Csikszmenogwat ervaart flow. De ervaring waarin alles om je heen, ruimte en tijd vergeten wordt. Sporters ervaren het, musici ervaren het en zelfs jij en ik ervaren het.
Ik ben dus nog niet zo ver in het boek over hoe je nu als een goeroe op een golf van flow door het leven kan surfen en misschien moet je daar ook niet naar streven. Wat ik wel weet is dat ik die momenten als iets heel fijns ervaar. Dus wat nou als je dat soort momenten kan creëeren? Wat heb je daarvoor nodig? Uit mijn eigen ervaring zou ik zeggen: aandacht, tijd en meesterschap.
De oude Grieken maakten een verschil in de benoeming en ervaring van tijd. Chronos staat voor de lineaire, meetbare tijd. Kairos staat voor de innerlijke tijdsbeleving. Qua Chronos hoef je hier niet zoveel tijd voor te nemen, vijf of tien minuten is al genoeg. Qua Kairos moet je wel open staan voor het moment (haakje Capture the Now). Er is aandacht, rust en concentratie voor nodig.
Paulien Cornelisse ging voor haar serie Tokidoki (linkje vanaf 17:40) naar Japan en onderzocht het thema ‘harmonie’. Op bezoek bij een 96-jarige theemeester mocht ze aanschuiven bij een theeceremonie. Een ritueel dat enkele uren kan duren en tot in perfectie uitgevoerd wordt door een Mister Miyagi. En dan moet er nog thee gedronken worden. Ik vind rituelen met de hele cultuur en historie eromheen wel iets hebben. Het heeft iets mystieks. Nu staat de 10.000-uren regel eerder voor 10.000 dagen in Japan en denk ik het als nerveuze westerse Millenial na 10.000 seconden wel al te kunnen. Maar vergeet niet dat de reis naar dat meesterschap ook voldoening brengt. Of zoals Mr. Miyagi altijd zei: “it’s not the kopje thee that counts, it’s the weg er naar toe”.
Twee keer per dag gun ik mezelf een bakkie pleur en daar maak ik mijn micro flow ritueel van. Het is al honderden keren fout gegaan, maar ik word er steeds beter in. Ik heb namelijk zo’n moeilijk espresso apparaat, een bonenmaler en het liefst koop ik koffiebonen die door uitverkoren Peruanen geplukt worden als de zon op dinsdag hoger dan de maan heeft gestaan op de HukiChuki berg waar drie eeuwenoude koffiebomen met gezegend Incawater worden besproeid. Alles moet perfect zijn tijdens het zetten en dan klopt alles: de geur, het geluid, de muizenstaartjes (de perfecte dikte van de straal koffie). En dan even zitten, de koffie af laten koelen tot de juiste temperatuur en dan proeven welke smaakprofielen er in zitten. Althans ik geloof dat ik dat kan proeven, prima als dit een placebo is. Zo heb ik nog een micro flow ritueel: een plaatje opzetten. De perfecte muziek voor het juiste moment uit de platencollectie kiezen. De naald voorzichtig op de plaat leggen en dan luisteren. Tijd, ruimte en omgeving vallen weg. Ik zit in mijn element. Ik capture heel even the now.
En daarna weer hup aan het werk gij!
Monnik op weg naar klooster. Inle Lake, Myanmar